...
  • Prawo spadkowe
  • Prawo rodzinne
  • Odszkodowania
  • Wspólnoty mieszkaniowe
  • Sprawy rozwodowe
  • Świadczenia alimentacyjne
  • Kontakty z dziećmi
  • Obsługa prawna Spółek Prawa Handlowego, Przedsiębiorców oraz Wspólnot Mieszkaniowych

Podstawa prawna orzeczenia rozwodu przez sąd

Publikacje
Opublikowane

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód stanowi dopuszczalne przez system prawny odstępstwo od zasady trwałości związku małżeńskiego zawieranego na całe życie1.

Do rozwiązania małżeństwa nie wystarczy jednak wola jednego, czy nawet zgodna wola obojga małżonków. Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRiO), sąd może rozwiązać małżeństwo przez rozwód, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Ustawodawca nie wprowadził do KRiO ustawowej definicji zupełności i trwałości rozkładu pożycia.

Rozkład pożycia w orzecznictwie i doktrynie prawniczej

W orzecznictwie sądów i doktrynie prawniczej przyjmuje się, że zupełny rozkład pożycia przejawia się w zerwaniu więzi łączącej małżonków. Składają się na nią więź emocjonalna, fizyczna i gospodarcza. Ustalając stopień rozkładu pożycia, sąd weryfikuje, jakie sfery wspólnego pożycia małżonków zostały dotknięte rozkładem. Bada, czy małżonkowie mieszkają razem, czy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe a także czy łączy ich więź fizyczna i więź uczuciowa. Do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego dochodzi, gdy między małżonkami ustały stosunki we wszystkich trzech wymienionych sferach.

Do zerwania więzi emocjonalnej dochodzi, gdy między małżonkami zanika wspólnota uczuciowa. Przejawia się to często brakiem wzajemnej czułości, serdeczności a nawet wrogością, agresją czy lekceważącym stosunkiem do drugiego małżonka. Ustanie więzi gospodarczej następuje, gdy małżonkowie zaprzestali prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Jednak do ustania więzi gospodarczej może dojść też wtedy, gdy małżonkowie mieszkają pod wspólnym dachem, o ile wynika to z okoliczności szczególnych, jak np. niemożność oddzielnego zamieszkiwania ze względów finansowych.

Ustanie więzi fizycznej stwierdza się, gdy małżonkowie przestali obcować ze sobą fizycznie. Istnienie między małżonkami nikłej więzi fizycznej nie stoi na przeszkodzie ustaleniu, że doszło do zupełnego rozkładu pożycia, jeżeli małżonków nie łączy nic w sferze emocjonalnej i nie istnieje między nimi wspólnota gospodarcza.

Ustanie każdej z więzi, składających się na więź małżeńską, musi być wyrazem woli małżonków. Nie może wynikać z okoliczności od małżonków niezależnych, takich jak długotrwały pobyt w szpitalu czy wyjazd zarobkowy do innego kraju lub innej miejscowości. W odniesieniu do każdego małżeństwa sąd bada rozkład pożycia indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy.

Trwały charakter rozkładu pożycia

Zgodnie z orzecznictwem sądów i poglądami doktryny prawniczej, rozkład pożycia małżeńskiego ma charakter trwały, jeżeli można przypuszczać, że małżonkowie nie wrócą do wspólnego pożycia w przyszłości. Aby ocenić trwałość rozkładu pożycia sąd porównuje czas trwania związku małżeńskiego z okresem rozłąki małżonków. To tzw. pomocnicza przesłanka oceny trwałości rozkładu pożycia. Jeżeli zupełny rozkład pożycia trwał przez większą część związku małżeńskiego, a od ustania więzi emocjonalnej, fizycznej i gospodarczej między małżonkami upłynął dłuższy okres czasu, można stwierdzić, że rozkład ten jest trwały.

Niewielki upływ czasu od daty zawarcia związku małżeńskiego i krótki rozkład pożycia nie wyłączają jednak uznania rozpadu pożycia za zupełny i trwały2 np. w przypadku zdrady małżeńskiej. Jeżeli rozkład pożycia między małżonkami jest zupełny i trwały sąd orzeknie rozwód, o ile nie zachodzi żadna z negatywnych przesłanek rozwodowych wskazanych w art. 56 § 2 i § 3 KRiO.

Rozwiązanie małżeństwa jest niedopuszczalne, jeżeli:

  • wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych, małoletnich dzieci małżonków,
  • orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,
  • rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia (chyba że drugi wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego).

W przypadku zaistnienia którejkolwiek ze wskazanych przesłanek sąd nie może orzec rozwodu, nawet jeżeli między małżonkami doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. O rozwodzie może orzec jedynie sąd po przeprowadzeniu procesu. Aby orzeczenie rozwodu było możliwe, przesłanki trwałości i zupełności rozkładu pożycia muszą wystąpić łącznie.

BIBLIOGRAFIA

  1. Andrzejewski Marek, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. II.
  2. Wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1984 r., III CRN 272/84,
  3. Ustawa z dnia 25.02.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 583),
  4. Uchwała Sądu Najwyższego dnia 18 marca 1968 r., ustalająca wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w zakresie stosowania przepisów art. 56 oraz art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, M.P.1968.14.97.
Cenimy państwa prywatność
Ustawienia ciastek
Do poprawnego działania naszej strony niezbędne są niektóre pliki cookies. Zachęcamy również do wyrażenia zgody na użycie plików cookie narzędzi analitycznych. Dzięki nim możemy nieustannie ulepszać stronę. Więcej informacji znajdą państwo w Polityce Prywatności. Więcej.
Dostosuj Odrzuć wszystkie Akceptuj wszystkie
Ustawienia ciastek
Dostosuj ustawienia
„Niezbędne” pliki cookie są wymagane dla działania strony. Zgoda na pozostałe kategorie, pomoże nam ulepszać działanie serwisu. Firmy trzecie, np.: Google, również zapisują pliki cookie. Więcej informacji: użycie danych oraz prywatność. Pliki cookie Google dla zalogowanych użytkowników.
Niezbędne pliki cookies są konieczne do prawidłowego działania witryny.
Używamy plików cookie Google Analytics. Te pliki cookie będą przechowywane w przeglądarce tylko za państwa uprzednią zgodą.
Reklamowe pliki cookies służą m.in. do analizowania efektywności działań reklamowych i śledzenia konwersji.
Umożliwia wysyłanie do Google danych użytkownika związanych z reklamami

Brak plików cookies.

Umożliwia wyświetlanie reklam spersonalizowanych

Brak plików cookies.

Zapisz ustawienia Akceptuj wszystkie
Ustawienia ciastek