Szeroki dostęp do świadczeń medycznych spowodował, że pacjenci pozyskali nie tylko świadomość swoich praw, ale również znaczny zasób wiedzy medycznej zdobytej za pośrednictwem nowoczesnych środków przekazu.
W jeszcze szybszym tempie, wzrosła aktywność firm, które zawodowo zajmują się dochodzeniem roszczeń za błędy lekarskie.
Z drugiej zaś strony, normy zasad kodeksu etycznego lekarzy, u podstaw których leży Przysięga Hipokratesa oraz zasada Primum non nocere – „po pierwsze, nie szkodzić”, wymagają od lekarzy dołożenia należytej staranności przy świadczeniu pomocy pacjentowi.
Pojęcie błędu lekarskiego jako postępowania sprzecznego z zasadami wiedzy medycznej przeszło złożoną ewolucję od uznawania nieomylności lekarzy i przekonania, iż pewnych błędów nie da się uniknąć, po odwrócenie postrzegania odpowiedzialności lekarza przez pryzmat istnienia błędu.
Procesy o błędy lekarskie
W procesach o błędy lekarskie sądy badają raczej zachowanie się lekarza, oceniają czy dołożył on należytej staranności w wypełnianiu swoich obowiązków, aniżeli koncentrują się na kategorii błędu. Nie mniej jednak błąd lekarski należy traktować jako postępowanie sprzeczne z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy medycznej.
W doktrynie i judykaturze dominuje teoria obiektywna błędu. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 01.04.1955 r. (sygn. akt: IV CR 39/54, OSN 1957, poz. 7) wyjaśnił, że „błędem w sztuce lekarskiej jest czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodna z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym”.
Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż wraz z rozwojem możliwości diagnostycznych i wiedzy medycznej, błędy lekarskie występują coraz rzadziej, a szkoda której doznaje pacjent, nie jest wynikiem błędu, lecz niedbalstwa w leczeniu albo wszelkich innych uchybień personelu medycznego bądź szpitala [1].
Kluczowe znaczenie z punktu widzenia wykonywania zawodu lekarza ma przepis art. 4 ustawy z dnia 05.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty [2] oraz ustawa z dnia 06.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta [3], które nakładają na lekarza obowiązek wykonywania zawodu, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, zasadami sztuki zawodowej oraz z należytą starannością.
Naruszenie takich obowiązków, skutkujące powstaniem szkody u pacjenta, prowadzić będzie do uznania odpowiedzialności lekarza za błąd lekarski.
Bibliografia
- Nesterowicz M. (2013). Prawo medyczne. Toruń, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, s. 229,
- ustawa z dnia 05.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 ze zm.),
- ustawa z dnia 06.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.).
